CSRD Gap-analyse voor Overheden: Duurzaamheidsrapportage volgens het CSRD-kader

In dit tweede deel van onze reeks over duurzaamheidsrapportage voor overheden bouwen we voort op de dubbele materialiteitsanalyse uit deel 1. Nu je weet welke duurzaamheidsthema’s voor jouw publieke organisatie van belang zijn, is het tijd voor de volgende stap: een CSRD gap-analyse uitvoeren. In dit artikel leggen we uit hoe je als overheidsorganisatie (zoals een gemeente, provincie, veiligheidsregio) systematisch beoordeelt waar je organisatie nog niet voldoet aan de CSRD-richtlijnen en hoe je deze gaps aanpakt.

Hoewel overheden (nog) niet wettelijk verplicht zijn tot rapporteren onder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), neemt de maatschappelijke en politieke druk op transparantie toe. Een gap-analyse helpt om structuur aan te brengen in duurzaamheidsinspanningen en toont de maatschappij en andere stakeholders dat jouw organisatie verantwoord handelt. Het CSRD-kader, inclusief de ESRS (European Sustainability Reporting Standards), biedt daarbij een uitstekend raamwerk. Door vroegtijdig aan te sluiten bij CSRD-standaarden, maak je jouw organisatie toekomstbestendig.

Een CSRD gap-analyse is een vergelijking tussen de bestaande duurzaamheidspraktijk binnen je organisatie en de rapportagevereisten uit de CSRD. Je gebruikt de ESRS als referentie en bekijkt per materieel thema of je over de juiste gegevens, beleidsdocumenten en doelen beschikt. Alles wat ontbreekt, vormt een ‘gap’. Deze analyse is gebaseerd op de thema’s uit je eerdere materialiteitsanalyse, zodat je gericht werkt aan relevante onderwerpen.

De uitkomst van de gap-analyse is een concrete lijst met verbeterpunten die je in staat stelt om gestructureerd naar volledige CSRD-conforme rapportage toe te werken. Dit vormt de brug naar deel 3 van deze reeks: het opstellen van een duurzaamheidsrapport en actieplan.

Start met het in kaart brengen van de CSRD-criteria op basis van de relevante ESRS-standaarden. Deze standaarden zijn alsvolgt onderverdeeld:

Gebruik de thema’s uit je dubbele materialiteitsanalyse om te bepalen welke standaarden relevant zijn en verzamel bijbehorende criteria. Denk aan beleidseisen, KPI’s, doelstellingen en rapportageverplichtingen. Lees hier meer over de opbouw en inhoud van de ESRS-standaarden die als basis dienen voor deze stap.

Voer per materieel ESRS-thema een systematische scan uit:

Werk met een checklist of tabel waarin je de CSRD-eis koppelt aan wat je al hebt en wat ontbreekt. Zo ontstaat overzicht. 

Veel overheden maken al gebruik van systemen die overlappen met CSRD-eisen, gebruik deze bestaande instrumenten als bouwstenen om je analyse te versnellen:

• CO₂-prestatieladder: als je werkt met de CO2-Prestatieladder, beschik je waarschijnlijk over CO2-data, doelen en beleidsdocumenten die je direct kunt hergebruiken voor ESRS E1.
• GRI-standaarden: Heb je eerder volgens GRI gerapporteerd? Dan kun je veel indicatoren hergebruiken of als benchmark inzetten. 
• Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen: Duurzaam inkopen (middels MVOI) levert waardevolle input voor ESRS S2 en milieucriteria. Denk aan KPI’s over duurzame aanbestedingen of gedragscodes voor leveranciers. 

Niet elke gap hoeft direct opgelost te worden. Prioriteer op basis van:

• Wettelijke urgentie of politieke gevoeligheid
• Impact op prestaties, reputatie en beleid
• Realiseerbaarheid (quick wins vs. langetermijnprojecten)

Formuleer per belangrijke gap een actie, verantwoordelijke, en tijdslijn. Integreer dit in je duurzaamheidsprogramma of jaarplan om voortgang te borgen.

Met deze gap-analyse breng je niet alleen tekortkomingen in kaart, maar leg je ook de basis voor CSRD-conforme rapportage. Je weet nu waar je staat, wat er nog moet gebeuren en hoe je dit kunt aanpakken. In deel 3 van deze reeks gaan we in op het opstellen van een duurzaamheidsrapport en actieplan dat volledig aansluit op het CSRD-kader.

Lees meer in deel 3: het duurzaamheidsrapport en actieplan.